- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: Pisarze
- Kategoria: Tadeusz Różewicz
Rok 2021 Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 27 listopada 2020 roku został ustanowiony Rokiem Tadeusza Różewicza w 100. rocznicę urodzin. Uchwała Sejmu.
Portret Tadeusza Różewicza z 1948 r., źródła: Polona, Zajawka na stronie głównej: .
Publikacje w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach:
Uroczystość nadania tytułu Doktora Honoris Causa Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach Tadeuszowi Różewiczowi w dniu 25 czerwca 2009 r.
Zdjęcia ze zbiorów WBP w Kielcach
Warto zobaczyć:
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: Pisarze
- Kategoria: Tadeusz Różewicz
Tadeusz Różewicz urodził się w 1921 r. w Radomsku, a zmarł w 2014 r. we Wrocławiu. Na drodze twórczej realizował się jako poeta, prozaik, dramatopisarz, satyryk oraz tłumacz poezji węgierskiej. Był również cenionym scenarzystą filmowym. W 1938 r. po zdaniu matury musiał przerwać naukę ze względu na trudną sytuację materialną. Wykonuje wtedy pracę gońca, magazyniera, urzędnika kwaterunku oraz pomaga w Fabryce Mebli Giętych Thonet.
Dzięki pomocy i namowom brata Janusza Poeta zostaje zaprzysiężony po krótkim szkoleniu w Armii Krajowej (pseud. Satyr). Jednocześnie zamieszcza swoje pierwsze wiersze na łamach redagowanego przez siebie pisma “Czyn zbrojny”. Wraz z bratem wydaje tomik poetycki Echa Leśne w 1944 r. Następnie Tadeusz Różewicz podejmuje studia w Krakowie na UJ na kierunku historia. Nauki nie ukończył.
Jego poetycka droga połączyła się z neoawangardową Grupą Krakowską, tworzoną m.in. przez Juliusza Przybosia. Za debiut Różewicza uznaje się tom Niepokój z 1947 r. Następnie wydaje Czerwoną Rękawiczkę. W tych dwu zbiorach podejmuje tematykę związaną z rozpadem wartości moralnych po wojnie w kluczu katastroficznych i ekspresjonistycznych obrazów. Już na tym etapie drogi twórczej Różewicz rewolucjonizuje myślenie o współczesnej poezji. Ma to swój wyraz także we wprowadzeniu piątego systemu wersyfikacyjnego, nazywanego “różewiczowskim”.
Poeta sceptycznie nastawiony do panujących w kraju nastrojów społeczno-politycznych wyjeżdża najpierw do Budapesztu, a później osiada w Gliwicach wraz z żoną Wiesławą. W tym okresie w swojej twórczości podejmuje tematykę związaną z człowiekiem prostym, a następnie dotyka problemów egzystencjalnych. Jego teksty stają się kompilacją form literackich i medialnych, co wpływa na zacieranie się granic między artystyczną i nieartystyczną wypowiedzią.
Po odwilży w 1956 r. pisze swój pierwszy dramat „Kartotekę”. To kolejne rewolucyjne dzieło, które ukazuje w nowym świetle teatr absurdu i reformuje światowe dokonania dramaturgiczne. Przedstawia w swojej sztuce postać Anty-Bohatera, człowieka rozdartego wewnętrznie, żyjącego w pustce, pełnego sprzeczności. Podobne wątki znajdujemy w poezji współczesnej Poety, w której przedstawia człowieka uprzedmiotowionego, który poddany jest rozwijającej się technice i biologii. Zapaść kulturowa rozbrzmiewa głośnym echem w twórczości Różewicza.
Dramat „Kartoteka”, która stała się klasyką światowej awangardy, został przez Różewicza uwspółcześniony w 1992 r. W tekście pojawiło się wiele zmian oraz dodane zostały wypisy z gazet czy przemówień znanych osób, np. Piłsudskiego oraz wyimki z debat sejmowych. Eksperyment formalny „Kartoteki Rozrzuconej” polegał na większej możliwości odmian tekstu. Reżyserzy mogli go „rozrzucać, układać, składać” w nową całość od nowa wedle uznania.
Dramaturgia Różewicza jest wciąż przywracana na sceny polskie, jak i światowe. Fenomen tych tekstów tkwi w ciągłej ich odnawialności i świeżości. Można odnaleźć w nich współczesne problemy. Jedynie należy nadać im nowe ramy czasowe i dopisać własne zakończenie.
Tadeusz Różewicz to poeta skromny, ale też prowokacyjny. Jego utwory mogą drażnić, niepokoić, a wszystko po to, aby pobudzić czytelnika do refleksji. Jego poezja to obrachunek z moralną, społeczną i polityczną degrengoladą ówczesnego pokolenia. W sztukach natomiast posługuje się przewrotnym, inteligentnym i zmetaforyzowanym językiem. Często o bardzo ważnych kwestiach wypowiada się pod płaszczykiem filuterności, aby w ten sposób przedstawiać nurtujące ówczesny świat problemy.