Kielecki DKK przy WBP w Kielcach spotkał się prawie w całości i normalnych warunkach dnia 22 czerwca 2021 r. Wcześniej z powodu pandemii kontaktowałyśmy się telefonicznie lub mailowo, zresztą podobnie jak i inne kluby. Czasem klubowiczki odwiedzały bibliotekę indywidualnie i wtedy z zachowaniem reżimu sanitarnego, mogłyśmy chwilę porozmawiać o książkach. Ale te spotkania nie były traktowane jako DKK. 22.06.2021r. Panie były przeszczęśliwe, że mogły się spotkać. Wspominały nieciekawy, prawie półtoraroczny czas covidowy. Niektóre z nich straciły bliskich, inne chorowały. Teraz jednak wszystkie pełne werwy, chęci do czytania i dyskutowania wzięły się do pracy.
Dyskusja dotyczyła trzech pozycji, wcześniej już przeczytanych, ale jeszcze nie omówionych.
„Piąta strona świata” Kazimierz Kutz
Kazimierz Kutz- znany filmowy reżyser, był z pochodzenia Ślązakiem, był bardzo związany z rodzinną ziemią( urodził się w Szopienicach), z jej historią i ludźmi zamieszkałymi w tym rejonie. Był świetnym narratorem , pełnym swady i humoru, a jego twórczość literacka cieszy się ogromną popularnością i czyta się ją wspaniale. Książkę „ Piata strona świata” przeczytałam z dużym zainteresowaniem. Jest to powieściowy debiut osiemdziesięcioletniego reżysera, pisał ją 15 lat. Książka pokazuje Śląsk, porusza trudne kwestie przynależności narodowej mieszkańców Śląska, historię wielopokoleniowych rodzin, panoramę Śląska, a właściwie małego kawałka tej ziemi nad rzeką Brynica Szopienice, zwanej potocznie Jordanem i miejscowości Roździeń, Nikisz i Giszowiec. Kutz pokazuje kulturę i historie bohaterów ich językiem, czyli mieszanką gwary śląskiej, języka polskiego i niemieckiego, „ My tu w Szopienicach, Roździeniu i okolicy, przychodzimy na świat zakotwiczeni w ciężkiej mordędze: w hutach i kopalniach na styku Niemiec i Polski, w kulturze tej i tamtej strony”. Gdy sięgnęłam po tę książkę, to stwierdziłam, że przeczytam ją tylko dlatego, ze będziemy ją omawiać w naszym Klubie. Przeraziła mnie bowiem już na początku powieści typowa gwara śląska. Stwierdziłam, ze nie dam rady, wielu słów nie zrozumiałam. Na szczęście cierpliwość wynagrodziła moje zmagania, a słówka na marginesach były ogromnym ułatwieniem. Okazuje się też, że po kilku stronach powieść napisana jest w języku polskim, a śląskie słówka lub nazwy są używane co jakiś czas( i również tłumaczone na marginesach).
„Dobrze jest obejrzeć swoje miejsce urodzenia- chociaż nie każdemu to dane- nie po to, aby się rozrzewnić czy coś w tym rodzaju, ale raczej by uzmysłowić sobie przebytą drogę”. Chyba to zdanie spowodowało, że ta książka tak mi się spodobała i że postanowiłam ją przeczytać. Bo jest w niej pamięć o bliskich, których teraz mi tak brakuje. Bohater książki( narrator, autor) opisuje jak ludność wiejska zamienia się w klasę robotniczą mieszkającą w osiedlowych familokach, katorżniczo pracującą w kopalniach i hutach, borykającą się ze swym ciężkim losem. Wspomina o bliskich, którzy odeszli, o przyjaciołach z dzieciństwa i młodości, o sąsiadach, o sklepowych i stróżach nocnych. Wiele wspomnień dotyczy czasów wojennych i powojennych, czasów tragicznych , ale i też szczęśliwych. Ta książka jest też opowieścią o przyjaźni , miłości, o przywiązaniu do książek, o młodzieńczych fascynacjach, o ludzkich dramatach. Bardzo mnie poruszyły wspomnienia o Lucjanie i Alojzym, bliskich przyjaciołach Kutza, którzy nagle i niespodziewanie popełnili samobójstwo. Ponieważ sama doświadczyłam takich sytuacji wśród swoich bliskich, ten temat szczególnie mnie poruszył. Czytając książkę wydawałoby się, że ludność Śląska się jednoczy, ale nie do końca jest to prawda. Dalej posługuje się różnymi językami, ma inne przyzwyczajenia rodzinne, inne zapatrywania polityczne i one nie pozwalają jednak na powstanie jednolitego społeczeństwa. Część ludzi to zwolennicy Wojciecha Korfantego( polskiego przywódcy narodowego Górnego Śląska, związanego z chrześcijańską demokracją) , dyktatora powstania który walczył o przyłączenie Śląska do Polski, inni to poplecznicy Michała Grażyńskiego, wojewody śląskiego, związanego z sanacją. Od czasów Bismarcka walczą, walczą o polskość ale walczą też w armii niemieckiej podczas powstań śląskich, I i II Wojny Światowej, na różnych frontach. Czasami walczą przeciw sobie, niekiedy zmieniają armię i wroga. Jak napisał Kutz „…maltretowaną naszą odmienność, kulturę i na przemian germanizowano, polonizowano i rusyfikowano, zawsze wbrew naszej ochocie.” Dlatego jedni walczą w armii Hallera albo Andersa w Norwegii i na Bliskim Wschodzie, inni w armii niemieckiej w Polsce, Ukrainie lub Rosji a niektórzy służą w SS, jak jeden z bohaterów. Kutz opisuje też Ślązaczki, silne kobiety, które mimo gnębiących je traum wojennych, pokazują, że życie toczy się dalej. Inteligentne, silne, trzymające „w garści” swoje rodziny, potrafiące podejmować ważne decyzje i radzić sobie w życiu. Kobiety, które walczą o swoje miejsce na ziemi, zwłaszcza w czasach stalinowskich, gdzie przebywały w polskich obozach odosobnienia ( na wskutek podpisywania niemieckiej listy narodowościowej-volklisty ), walczą o swoją historię, ale i o pozwolenie na emigrację do Niemiec, ponieważ niektóre rodziny od wieków należały do mniejszości niemieckiej. Bohater książki, Basista, a w zasadzie ród Basistów, to podobne realia które ukształtowały Kutza, oni wszyscy to polska rodzina; mówili po polsku, katechizmu uczyli się po polsku ,śpiewali po polsku. Polskość na Śląsku przetrwała nie dla tego, że Ślązacy mieli flagę i orła, ale dlatego, że w domach pielęgnowali polską mowę. Basistowie znali też język niemiecki, bo musieli chodzić do niemieckiej szkoły, zresztą dzięki tej umiejętności nie raz unikali wojennych opresji. Czy dane nam jeszcze obejrzeć pejzaże z familokami i hałdami, spotkać się ze specyficznymi twardymi ale szczerymi ludźmi? Chyba nie, bo miejsce, które opisał nam Kazimierz Kutz przeżyło jedynie w jego pamięci i niewielu osób rdzennych, które tam jeszcze pozostały.
Książka zyskała ogromną popularność, podobnie jak sztuka, którą Teatr Śląski wystawił w 2013 r. oczywiście na kanwie książki Kazimierza Kutza. Widzowie, podobnie jak czytelnicy książkę, wysoko ocenili spektakl. Artystów nagrodzili brawami na stojąco. Podczas czytania książki szybko pokochamy barwny język Kutza, piękną polszczyznę i treść, która szybko wciąga czytelnika. Z treści wyłania nam się znany, rubaszny Kutz, jego język, którym lawiruje między polszczyzną a śląską gwarą, człowiek, który Śląsk ma we krwi, niezrównany opowiadacz, który ukochał swoją rodzinną ziemię. A ponieważ Śląsk przez całe lata był wykorzystywany przez Niemców i Polaków, to na koniec Kazimierz Kutz zadaje pytanie : „ Kim jesteśmy, skoro od wszystkich dostajemy w dupę”. Książkę serdecznie polecam, zwłaszcza starszym osobom w Dyskusyjnych Klubach Książki. Jest starannie wydana, posiada druk dla osób słabiej widzących a niektóre słowa z gwary śląskiej są objaśniane na marginesach.
Magdalena Michota
Ponieważ książka jest bardzo dobra, ale naprawdę trzeba ją uważnie czytać, bo stare dzieje przeplatają się z nowszymi poprosiłam żeby na spotkaniu była obecna nasza klubowiczka pani Halina Główkowska. Pani Halina pochodzi ze Śląska, posiada tam nadal rodzinę, dość dobrze zna rejony opisane przez Kazimierza Kutza i będzie osobą pomocną na spotkaniu przy omawianiu książki.
Prowadzenie spotkania
- Moderator Magdalena Michota
- Halina Główkowska, która przedstawi krótką pogawędkę na temat Górnego Śląska.
Scenariusz spotkania:
- Ponieważ książka tematycznie kojarzy mi się z „ Czarnym ogrodem” Małgorzaty Szejnert, wrócimy do tej już omawianej przez nas książki.
- Przygotowanie, celem przypomnienia informacji o Małgorzacie Szejnert, jej życiorysu, książek które napisała, przede wszystkim informacji o „Czarnym Ogrodzie”.
- Porównanie „ Piątej strony świata” Kazimierza Kutza i „ Czarnego ogrodu” Małgorzaty Szejnert.
- Ocena obydwu książek przez klubowiczki i wyłonienie według nich tej „ lepszej”.
- Zakończenie dyskusji.
Do spotkania i recenzji książki „ Piąta strona świata” Kazimierza Kutza przygotowywałam się wyszukując:
- Informacje dotyczących książki, w tym sięgnęłam do historii o ślązakach w okresie międzywojennym i po II wojnie światowej.
- Ponieważ narracja w książce prowadzona jest pierwszoosobowo, a Kutz oddał głos bohaterowi o nazwisku Basista sięgnęłam do informacji i znalazłam fantastyczną rozmowę Teresy Semik z księdzem prałatem Władysławem Basistą, który pięknie mówi o swojej śląskiej rodzinie i którego dzieje posłużyły do napisania fabuły filmu o Basistach w czasach powstań śląskich. Tę rozmowę będę chciała przedstawić na spotkaniu DKK.
- Informacje dotyczące Kazimierza Kutza, reżysera, eseisty, publicysty i polityka.
- Informacje dotyczące twórczości Kazimierza Kutza, głównie filmów, które wyreżyserował: „ Sól ziemi czarnej”, „ Śmierć jak kromka chleba”, „ Krzyż walecznych”, „ Perła w koronie”, „ Pułkownik Kwiatkowski”.
- Wyszukiwanie opinii czytelników na temat książki „ Piąta strona świata”.
- Wyszukiwanie opinii na temat książki na stronach: https://www.znak.com.pl/książka, https://lubimyczytac.pl, https://www.empik.com, https://www.polityka.pl, https://www.swiatksiazki.pl, blogspot.com.
- Przedstawienie recenzji uczestniczek Dyskusyjnego Klubu Książki przy WBP w Kielcach.
- Wybranie najlepszej recenzji i zamieszczenie jej na stronie DKK Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach lub na stronie Instytutu Książki.
Przygotowała Magdalena Michota
Drugą omówiona na spotkaniu książką było:
„Purezento” Joanna Bator
Książka „ Purezento” Joanny Bator opowiada o młodej ,bezimiennej, nauczycielce, która w jednym z większych miast w Polsce prowadzi zajęcia z języka polskiego dla małych grup obcokrajowców. Tak poznaje Japonkę- Panią Myoko. Kobiecie nie wystarczają zajęcia w grupie, pragnie bardziej zgłębić niuanse języka polskiego. Pewnego dnia prosi nauczycielkę o prywatne lekcje, po czym prosi ją o przysługę. Prośba dotyczy wyjazdu na kilka tygodni do Japonii, zamieszkania u Myoko, opieki nad jej kotem , domem i specyficznymi gośćmi. Bohaterka, która niedawno przeżyła prawie jednocześnie śmierć ukochanego i wiadomość o jego zdradzie, dość łatwo zgadza się na wyjazd. Tym bardziej, że nie pozostawia za sobą niczego, za czym mogłaby tęsknić. Zaopatrzona w bilet i środki do życia ląduje w zupełnie obcym dla siebie kraju. Jej wiedza o kulturze japońskiej pozostawia wiele do życzenia, ale po dotarciu do domu Japonki, gdzie okazuje się, że wszystko ma opłacone, szybko aklimatyzuje się i zaczyna wypełniać powierzone jej zadania, między innymi ma zawieźć do znajomego pewną przesyłkę. Młoda nauczycielka spełnia prośbę Myoko. Dzięki temu poznaje Makoto, z którym połączy ją specyficzna więź. Poznaje również mistrza Myo, który w warsztacie za domem prowadzi zajęcia z kintsugi, czyli tego, co jest motywem przewodnim „ Prezento”, a mianowicie łączenie popękanych elementów ceramiki płynnym złotem, a dokładnie masy złożonej z żywicy i złotego proszku. Pomimo, że naczynia nie uzyskują oryginalnego wyglądu, złote żyłki, tzw. „ blizny” nadają im szlachetności. Bohaterka, dzięki temu zajęciu wycisza się i oczyszcza, jej chora psychika dochodzi powoli do normalności. Dzieje się tak ponieważ dziewczyna dostaje do wykonania sześć zadań, musi naprawić sześć pudełek , używając do tego celu techniki kintsugi. Pudełka, sklejane z ogromną cierpliwością są metaforą, znakiem dla nas- czytelników, że zawsze możemy posklejać swoje życie na nowo, wybudować fundamenty i to, co zostało zburzone. Książka w bardzo japońskim stylu, do dziś pamiętam Joannę Bator na spotkaniu autorskim, na które przyszła ubrana w kimono. Autorka przedstawia nam opisy Japonii, które oczarowują czytelnika, który nie był w tym pięknym kraju, ale nie zachwycają tych którzy tam spędzili jakiś czas. Dlatego momentami wydają mi się zbyt lakoniczne. Aczkolwiek można zachwycić się opisami malowniczych i magicznych krajobrazów miejskich przedmieść, pokazując, że żyjący tam ludzie wciąż potrafią być blisko tajemniczej natury. W odbiorze książki może nam przeszkadzać zamiłowanie autorki do odbierania ludziom i zwierzętom imion. Nie wiemy jak nazywa się bohaterka, o zmarłym ukochanym wspomina jak o „ moim chłopaku”, posiadała też bezimiennego Psa i przyjaciółkę ukrywającą się za ksywą. Być może to kolejna metafora, odcięcie się od przeszłości, pokazanie nowej drogi, „ światełka w tunelu”. W tekście co jakiś czas pojawiają się ciekawe cytaty, na które warto zwrócić uwagę, np. „ Zdarzają się rzeczy, które nie czynią nas silniejszymi, nawet jeśli przeżyjemy. Chcemy wierzyć, że czas nas uleczy sam z siebie. Ale czas nie jest lekarstwem, jeśli pozostajemy bierni. Wtedy po prostu, upływa, obojętny”, albo: „ Źle naprawiona rzecz jest równie smutna jak zepsuta. Sztuczna i fałszywa.” „ Purezento” Joanny Bator na pewno można polecić miłośnikom Haruki Murakamiego, bo wpływy tego pisarza są w książce widoczne. Dość podobną fabułę posiada także książka „ Jedz, módl się i kochaj” Elizabeth Gilbert, gdzie bohaterka, skrzywdzona przez życie, wyrusza w daleką podróż, podczas której odnawia się duchowo i odnajduje miłość. Na pierwszy rzut oka zachwyca projekt okładki autorstwa Jana Krzysztofiaka, nawiązujący grafiką do tytułu i oczywiście treści.
Książkę Joanny Bator czyta się z przyjemnością, panuje w niej tak charakterystyczny dla autorki nastrój melancholii, po lekturze zaczynamy doceniać piękno małych i wielkich rzeczy. Cieszę się, że „Purezento” trafi do Pań z Dyskusyjnego Klubu Książki.
Scenariusz spotkania:
1.Krótkie wprowadzenie. Pani Joanna Cieślicka, miłośniczka Japonii, osoba , która zwiedzała ten kraj, poznała jego kulturę i pokochała go, opowie nam o swoich przygodach, zainteresowaniach Japonią i przybliży nieco ten piękny zakątek świata.
2.„ Purezento” Joanny Bator tematycznie kojarzy się z „ Jedz, módl się i kochaj” Elizabeth Gilbert, dlatego na spotkanie należy przygotować informacje o tej książce a także zaproponować jednej z Pań przygotowanie recenzji.
3. Przygotowanie informacji o Elizabeth Gilberth, jej krótkiego życiorysu, książek, które napisała. Przypomnienie ich treści.
4. Porównanie „ Purezento” i „ Jedz, módl się i kochaj”, znalezienie cech wspólnych w obu książkach.
5. Ocena obydwu książek przez klubowiczki.
6. Przypomnienie postaci Haruki Murakamiego, japońskiego pisarza, eseisty, którego postać wzbudziła duże kontrowersje w naszym klubie. Jedne z Pań chętnie czytały jego książki, inne twierdziły, że nie poradzą sobie z nimi. Ogromną miłośniczką talentu Haruki Murakamiego jest pani Irena Paździerz. To ona poprowadzi część spotkania, na którym będziemy dociekać czy „Purezento” jest inspirowane twórczością japońskiego twórcy, czy nie.
7. Przypomnienie książek Haruki Murakiego, które omawialiśmy w DKK : „ Kafka nad morzem”, „ Bezbarwny Tsukuru Tazaki i lata jego pielgrzymstwa”
8. Próba znalezienia punktów wspólnych w powieściach Joanny Bator i Haruki Murakamiego.
Do spotkania i recenzji książki „ Purezento” Joanny Bator przygotowywałam się wyszukując:
- W internecie informacji na temat autorki, głównie chodziło o przygotowanie krótkiej notki biograficznej. Korzystałam ze stron: https://culture.pl, https:// pl.m.wikipedia.org, https://www.znak.com.pl, https:// lubimyczytac.pl, https://marginesy.com.pl
- Sprawdzając bibliografię pisarki. Znaleziono książki: „ Ciemno, prawie noc”, „ Piaskowa góra”, „ Chmurdalia”, „ Japoński wachlarz”,” Purezento”, „ Rok królika”, „ Rekin z parku Yoyogi”, „ Wyspa łza”, „ Kobieta” .
- Wyszukując w katalogu WBP jakie pozycje w danym momencie są dostępne.
- Wyszukiwanie informacji dotyczących książki „ Purezento”. Korzystałam ze stron: https:// lubimyczytac.pl, https://www.empik.com, https: //www.polityka.pl, https://www.swiatksiazki.pl, https://www.znak.com.pl, oczytanyfacet.pl, kulturacja.pl, krytycznymokiem.blogspot.com, https:// fabrykadygresji.pl.
- Artykuły dotyczące Joanny Bator i jej twórczości:
- Danny Moore „ Opętani czytaniem”,
- Aleksandra Żelazińska „ Odwijanie prezentu”. Polityka 50.2017( 3140) z dnia12.12.2017; Afisz. Premiery; s.84
- Wyszukiwanie w Internecie opinii innych czytelników na temat książki „ Purezento”.
- Przedstawienie recenzji uczestniczek DKK przy WBP w Kielcach na temat książki „Purezento” Joanny Bator.
- Wybranie najlepszej recenzji omawianej książki i umieszczenie jej na stronie Dyskusyjnego Klubu Książki WBP w Kielcach, a także wysłanie je do Instytutu Książki.
Na spotkaniu omówiłyśmy także książkę:
„Cień Góry” Gregory Dawida Robertsa
Jest to kontynuacja „ Shantaram”, awanturniczej powieści toczącej się w kryminalnych kręgach w Bombaju. Bohaterowie wykonując czyny morderców, zastraszania, przymuszając ludzi do życia w narkomanii i nierządzie wciąż prowadzą rozmowy o miłości, szlachetności i czystości intencji w postępowaniu. Czysta obłuda ale czyta się łatwo, ot „ Kmicic był to człowiek dobry, usiec kogoś, podpalić, ale zdradzić to nigdy”. Osoby występujące w powieści niestety zdradę mają w głównym działaniu, a okrucieństwo ich przewyższało jakiekolwiek wyobrażenia. Karla, piękny Abdullah, Lin-główny bohater. Pierwszą część książki jeszcze czytało się nieźle, zainteresował mnie opis życia w slumsach, ale druga to za dużo jak na moją wrażliwość. Tytułowa „ Góra”, to samotna Idrissa, który tam naucza swoich wyznawców. Tego typu literatura też jest potrzebna, na pewno znajdą się zainteresowani nią czytelnicy, niestety dla mnie okazała się stratą czasu i oczu.
Danuta Pak