W dniu 20 stycznia 2020 r. odbyło się spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej. Rozmawiałyśmy o książkach:
Alice Munro „Taniec szczęśliwych cieni”. Jest to zbiór 15 opowiadań. Ich treść to głównie życie ludzi w kanadyjskich miasteczkach, przedmieściach i farmach sprzed około pół wieku temu. Autorka pisze głównie o kobietach, w tym przede wszystkim o dziewczętach, ich dorastaniu, problemach wchodzenia w dorosłość. Dziewczęta wychowują się w różnych środowiskach i charakterystyka tych środowisk to kanwa, na tle której opiera się często wiodący wątek opowiadania. Bo są to środowiska nietypowe , raczej biedne, gdzie główną postacią jest matka. Matka- często chora, niezaradna, dziwna, czasem psychopatka. W opowiadaniach Munro niewiele się dzieje, ale fabuła jest tak prowadzona, że w trakcie jednego wydarzenia przedstawia całą historię rodziny. Moim zdaniem, takie swojskie klimaty. W jej subtelnych historiach utkanych z na pozór prostych i zwyczajnych zdarzeń zawarte jest życie jej bohaterów w całej jego głębi. Spokojny ton opowiadań, nikła dynamika zdarzeń, pozwalają doprowadzić do napięcia pojawiającego się między bohaterami opowiadań : przyjaciółkami, kochankami, wrogami, rodzicami a dziećmi itd. . Wspaniale zatacza ona pętlę między teraźniejszością a przeszłością i przyszłością. Często chciałoby się „ popędzić akcję” lub przeczytać od razu zakończenie, gdyż wydaje się, że opis zdarzeń jest zbyt obszerny , zdarzenia toczą się zbyt wolno… . Może nawet trochę nudno. Ale, nieoczekiwanie w tle fabuły pojawia się drobny szczegół, który zmienia oczekiwane zakończenie. I tego szczegółu, moim zdaniem, nie można przeoczyć, bo to on staje się punktem zwrotnym w całej opowieści. Jak to się mówi – „ diabeł tkwi w szczegółach”. Moim zdaniem, opowiadań Munro nie powinno czytać się po kilka naraz. Trzeba robić „ odstępy czasowe”, aby pojąć ich sens, zastanowić się nad ich przesłaniem. Bo każde z nich zawiera jakiś morał, mądrość, refleksję. Np. opowiadanie „ Pocztówka” – „ często docenia się kogoś lub coś, dopiero wówczas, gdy się To traci”. Podobało mi się to opowiadanie. Do ciekawszych zaliczyłabym także „ Biuro”, „ Chłopcy czy dziewczynki”. Zresztą podobały mi się wszystkie, każde z nich porusza inny problem. Uwielbiam Alice Munro od dawna i polecam wszystkie jej książki.
Pokusiłam się o napisanie drugiej recenzji „ Taniec szczęśliwych cieni”. Opowiadania Alice Munro prawdopodobnie oparte są na wspomnieniach z dzieciństwa. W każdym są jakieś zawiedzione nadzieje najczęściej dostrzeżone przez dziecko. „ Komiwojażer Braci Walker”- córka zasadniczej matki, bolejącej nad własnym mezaliansem, odwiedza z ojcem niespodziewanie i poznaje dawną miłość ojca radosną i życzliwą światu.
„Piękne domy” o nieuchronności wymiany pokoleń i bezwzględności młodych bez oporów usuwających zasiedziałych lokatorów, aby tylko zyskać przestrzeń.
„Wyobrażenia Wyobrażenia”, to lęki dzieciństwa i zaskakujące spotkanie z dziwnym znajomym ojca, nękający strach, który opuścił dziewczynkę i powrócił jej spokój.
„Dziękuję za przejażdżkę”- opowiadanie , które opisuje przygodę dwóch młodych chłopców z nowo poznanymi dziewczynami na wiejskiej wycieczce.
„Biuro” w tym opowiadaniu narratorka spełniła, wynajęła lokal aby pisać w nim powieść, lecz właściciel był prześladującym mitomanem zmyślającym na jej temat dziwne opowieści.
W każdym opowiadaniu są sprawy zwyczajne, odbierane jako niezwykłe lub traumatyczne, ale nie jest to literatura przygnębiająca. Naprawdę polecam.
„Błoto słodsze niż miód” Małgorzaty Rejmer to kolejna książka, którą omawiałyśmy na spotkaniu. Autorka jest Polką zamieszkałą w Tiranie. Książka jest rodzajem wywiadu z ludźmi z którymi przyszło żyć w kraju mającym być twierdzą komunizmu pod dyktaturą Envera Hoxhy. Z opowieści rozmówców autorki poznajemy okrutny i bezsensowny system niszczący kraj, upadlający ludzi, biedę, głód i strach ( ludzie, którzy się boją milczą). Poznajemy łamanie wszelkich zasad współżycia społecznego, bezsens budowy bunkrów, funkcjonowanie całego aparatu państwa, kłamstwo, szpiegostwo w stosunku do swoich obywateli, niewyobrażalne okrucieństwo. Taki system i taka władza wyzwala w ludziach najgorsze zachowania i obrzydliwe instynkty. Po śmierci dyktatora i załamaniu systemu nikt właściwie nie poniósł kary, nikt nie poczuł się winny.
Książkę polecam choć jest trudna i przerażająca. Po przeczytaniu nasuwa się refleksja: dlaczego? Wiek XX był wiekiem nagromadzenia dyktatur dążących do unicestwienia wartości humanistycznych. Związek Radziecki- Stalin, Chiny- Mao, Niemcy-Hitler, Kambodża- Pol Pot, no i maleńka Albania- Hoxha. Ale za tymi nazwiskami stoją systemy i organizacje zrzeszające tysiące ludzi, którzy usilnie pracowali aby te systemy stworzyć i jak najdłużej utrzymać. O powadze tego co się działo w Albanii, mówi jedna z osób, która powracając do wspomnień wypowiada znamienne słowa: „ Władza potworniała na naszych oczach i pogrążała się w szaleństwie… pożerała nas wszystkich…winnych i niewinnych”.
Ta książka jest ostrzeżeniem dla przyszłych pokoleń, dla społeczeństw żyjących w postkomunistycznych krajach- ponieważ pokazuje jak groźna, jak niszcząca dla jednostki i całego społeczeństwa jest totalitarna władza. „ Błoto słodsze niż miód. Głosy totalitarnej Albanii” powinny być przestrogą dla współczesnego świata.
Sporządziła Magdalena Michota.