03.07.2023 r. odbyło się wakacyjne spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki. Lato, wakacje, urlopy to czas kiedy wydaje się, że sięgamy po książki lżejsze i łatwe w odbiorze, tzw. „ wakacyjne”. I tutaj nieco się zdziwiłam kiedy panie zdecydowały się przygotować książkę Marcina Kydryńskiego „ O Wschodzie”. Te uczestniczki natomiast, które stwierdziły, że reportaż ten będzie dla nich nieco za trudny zdecydowały się opowiedzieć o swoich ulubionych książkach. W ciągu życia człowiek spotyka różnych ludzi. O niektórych się zapomina, innych się wspomina lepiej lub gorzej, niektóre przyjaźnie trwają prawie całe życie i tak samo dzieje się z przeczytanymi książkami. Na spotkaniu wspominałyśmy takie utwory jak „ Bieguni” Olgi Tokarczuk, „ Nagi sad” Wiesława Myśliwskiego, serię Centkiewiczów, książki E. M. Remarque’a, J. Mackiewicza, Carlosa Zafona, księdza Józefa Bieli czy Mieczysława Jałowieckiego „ Na skraju Imperium i inne wspomnienia”. Najbardziej podobała nam się recenzja „ Dworu wiejskiego” napisanego przez Karolinę z Potockich Nakwaską, „ Władcy Pierścieni” J.R.R. Tolkiena i oczywiście książka przewodnia spotkania „ O wschodzie” Marcina Kydryńskiego. Spotkanie odbyło się nie tylko w bibliotece, ale również w nietypowych okolicznościach. Ponieważ pogoda nam sprzyjała i mogłyśmy z niej skorzystać część książek omówiłyśmy na świeżym powietrzu w pięknym i urokliwym parku przy naszej bibliotece. Czas upłynął bardzo szybko i szkoda, że kolejne wakacyjne spotkanie odbędzie się dopiero pod koniec sierpnia. To była odrobina luksusu w pięknych okolicznościach przyrody.
Miałam napisać recenzję ulubionej książki, ale jak napisać recenzję „ Dworu Wiejskiego” Nakwaskiej z domu Potockiej. Dwór wiejski, dzieło poświęcone gospodyniom polskim, przydatne i osobom w mieście mieszkającym, tak zatytułowała swój 3 tomowy poradnik autorka ( wydany w 1857 roku). Zaczynamy od budowy i wyposażenia domu i gospodarstwa wiejskiego poprzez prowadzenie zdrowej kuchni, po porady typu wychowanie dzieci, domowe sposoby leczenia, bo o lekarza było trudno, czy tez zapomniana już dziś sztuka pisania listów. Uczy też kobiety podstaw księgowości czy prowadzenia małych przydomowych dziś byśmy powiedzieli przedsiębiorstw jednoosobowych. Można pomyśleć, że to poradnik skierowany do osób zamożnych lub średniozamożnych, lub poradnik dla osób mniej sytuowanych zaczynających przygodę z prowadzeniem gospodarstwa domowego „ Młoda gospodyni” Franciszki Gensównej ( wyd. 1928 r.). Jak już okrzepliśmy w pracach domowych, to pora rzucić się w wir życia towarzyskiego. Pomoże nam w tym „ Nauka podstaw życia towarzyskiego. Jak składać wizyty i przyjmować gości Marji Vauban i Michała Kurcewicza ( wyd. 1935 r. ), w czasie gdy nie było telefonów. Ktoś może zapytać, po co to czytać, kiedy te wszystkie porady, przepisy są już dawno nieaktualne. Ale jest to przecież nasza historia, nie ta przez duże” H”, jak odkrycia naukowe, wielkie wydarzenia polityczne, wojny, ale według mnie nie mniej pasjonująca. To historia każdej rodziny, narodu, nas wszystkich. Czy ktoś pamięta, że na przełomie XIX i XX wieku była wielka promocja, jak bardzo potrzebne jest codzienne mycie wieczorem, jak ważna dla zdrowia była możliwość dostępu do czystej wody do picia, jak rujnujące zdrowie były zatrucia , czy nieustająca walka z robactwem zamieszkującym ich domy. Lubimy mówić, że dawniej życie było lepsze, jedzenie zdrowsze, a ludzie szczęśliwsi. Kto jest przekonany, że tak było to proszę przeczytajcie stare poradniki. Są pasjonujące, to zapis historii, nie opracowanie. Z perspektywy czasu może zobaczymy, ze żyjemy lepiej, zdrowiej, a może i szczęśliwiej. Szczególnie, my kobiety, gdy nasz dobrostan nie zależy już w takim stopniu od rodziców, mężów, braci, czy bogatszych krewnych.
Ela Kułaga
O Wschodzie – Marcin Kydryński
Dla nas z epoki PRL czytelne nazwisko, syn Lucjana Kydryńskiego i Haliny Kunickiej dziennikarz muzyczny, podróżnik.
Książkę trudno zakwalifikować: niby reportaż, ale pełen osobistych odniesień i wspomnień. Powstała w czasie pandemii, jednak dotyczy 20 lat wcześniejszego okresu, gdy młody wówczas autor zwiedzał Daleki Wschód. Zaczyna się od podróży na Borneo, wyspy z mapy wiszącej w dziecinnym pokoju. Opowiada o wyjątkowym człowieku „wujku Tanie” i dziejach jego przodków. Wuj Tan stworzył obóz kilku chat na palach z moskitierami, który jest schronieniem dla podróżników. Inna opowieść dotyczy skromnego nauczyciela wykształconego w Paryżu który pod imieniem Pol-Pot wymordował pół swego narodu. Dokonał tego rękami kilkunastoletnich dzieci Czerwonych Kmerów. Autor wspomnieniami z podróży wędruje przez cały Daleki Wschód: Bangladesz, Wietnam , Indie, Chiny, Japonia. Zafascynowany wierzeniami, religiami, podejściem do życia, poezją. Niezwykle interesująca jest próba skrótowego przedstawienia religii Indii - sanatana dharma „wieczna prawość”. Lud Ariów z bliskiego wschodu przywędrował do Indii i wytworzył struktury porządkujące ich życie i losy tzw. Warny: 1.słudzy, 2.rzemieślnicy i rolnicy, 3. wodzowie armii (politycy), 4.bramini i duchowieństwo. Każda z warn dzieli się na liczne kasty, każdy człowiek musi pełnić obowiązki wewnątrz swojej kasy. Ariowie wyrzucili poza nawias społeczeństw ludy podbite , rdzennych mieszkańców Drawidów którzy stali się nietykalni. Ciekawy jest też opis powstania buddyzmu. Świat przedstawiony przez Kydryńskiego jest odmienny od naszych pojęć moralnych. Ja osobiście nie podzielam tych fascynacji. Z jednej strony subtelna poezja a z drugiej niewyobrażalne okrucieństwo i rygorystyczna kastowość w Indiach. Pełne uroku jest wspomnienie Japonii. Jak lekkie muśnięcie pędzla, poświęcone częściowo Annie Marii – żonie. Ogromną zaletą są zdjęcia chwytające ulotne chwile. Utwór jest nierówny. Miejsca reportażowe są interesujące a czasem fascynujące lecz rozważania filozoficzne a szczególnie narcystyczne zajmowanie się własnymi przeżyciami nieciekawe. Nużący jest też nadmiar erudycji .Pomimo to książkę polecam, wiele można się z niej dowiedzieć i wiele przypomnieć.
Danuta Pak
„Władca Pierścieni” J.R.R. to książka, którą przeczytałam w latach sześćdziesiątych i zaprzyjaźniłam się z nią i nadal przyjaźnię. Napisana jest w konwencji baśni czyli jest to odwieczny temat walki dobra ze złem. Oczywiście dobro zwycięża, ale pozostaje cień niepewności, co dalej, bo zło wcześniej, czy później znowu się pojawi. Różnorodność występujących w książce istot pięknych i szpetnych, dobrych i złych przyprawia o zawrót głowy, a najważniejszym przesłaniem jest miłość do piękna, przyrody, poezji, pokoju, dobroci, a przy tym jeszcze stworzony przez autora rys historyczny występujących w książce istot jak elfowie, ludzie, hobbici, krasnoludy, itp. . Są tu nawet stworzone kalendarze i genealogie rodów. Lubię czasem sięgać po „ Władcę Pierścieni”, przeczytać ponownie ulubione fragmenty i podziwiać piękną polszczyznę w tłumaczeniu M. Skibniewskiej, zarówno w prozie, jak i poezji, nie umniejszając zasług innych przekładów.
Irena Zielińska